Fins-Neder­landse match­making op het World Circular Economy Forum (WCEF2019)

Finland en Nederland hebben zich relatief actief getoond in hun streven tot een transitie naar een meer circulaire economie. Ik sprak met Venla Virkamäki, beleidsmedewerker Handel en Innovatie bij de Ambassade van het Koninkrijk der Nederlanden in Helsinki, over de circulaire economie, WCEF2019 en de kansen voor Fins-Nederlandse samenwerking.

In nauwe afstemming met het ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag identificeert de Nederlandse ambassade in Helsinki elk jaar aandachtsgebieden voor haar werk. In 2019 zijn de vier aandachtsgebieden voor het actief faciliteren van informatie-uitwisseling, netwerken en partnerschappen: slimme steden, de circulaire economie, gezondheidstechnologie en het startup-ecosysteem.

De Nederlandse vertegenwoordiging heeft inkomende handelsmissies van Nederlandse technologie-startups georganiseerd om Slush te bezoeken met ZKH Prins Constantijn van Oranje-Nassau aan het roer. De ambassade is onlangs lid geworden van ‘Upgraded’, een platform dat startups en innovaties op het gebied van gezondheidstechnologie promoot. Het team helpt ook om Nederlandse en Finse innovators te matchen op het Smart City Expo World Congres in Barcelona in november.

En dan is er dus de circulaire economie.

Volgende week, van 3 tot 5 juni, organiseert Sitra, het Finse Innovatiefonds, de derde editie van het World Circular Economy Forum (WCEF2019) in Helsinki. De eerste editie vond ook plaats in Helsinki, in 2017, terwijl het evenement vorig jaar werd gehouden in de Japanse hoofdstad Tokio.

Ambitieuze doelen voor circulariteit

De Nederlandse minister van Milieu, Stientje van Veldhoven, houdt dit keer een keynote speech en de Nederlandse Ambassade organiseert een aantal nevenevenementen.

Volgens de ‘Finse routekaart naar een circulaire economie 2016–2025‘ (PDF), gepubliceerd door Sitra, wil Finland tegen 2025 een toonaangevend land met een circulaire economie zijn door middel van beleid dat het concurrentievermogen vergroot, nieuwe banen en duurzame groei creëert en ten minste drie miljard euro aan toegevoegde waarde voor de nationale economie, terwijl de ecologische duurzaamheid wordt verbeterd.

Nederland heeft zich volgens het ‘Nationaal Akkoord Circulaire Economie‘ volledige circulariteit in 2050 als doel gesteld met als tussendoel 50 procent reductie in het gebruik van primaire grondstoffen in 2030. Het geschatte potentieel binnen de circulaire economie-sector is tot 7,3 miljard euro, en het creëren van 54 duizend nieuwe banen in het land. Focussectoren zijn biomassa en voedsel, kunststoffen, productie, bouw en consumptiegoederen.

Finland loopt voorop in Noord-Europa

Je zou het thema circulaire economie kunnen omschrijven als een positieve kijk op het bestrijden van klimaatverandering, aantasting van het milieu, de druk op biodiversiteit en sociale uitsluiting door middel van economische kansen.

“Om volledig circulair te zijn”, zegt Venla, “is in mijn ogen het belangrijkste onderdeel zero waste – alles wat we produceren en gebruiken moet terug in de kringloop. Als er nieuwe grondstoffen nodig zijn, moeten die duurzaam worden verkregen en vervolgens zo worden gebruikt dat ze weer in de kringloop kunnen worden gebracht. Maar tegelijkertijd moeten we natuurlijk ook leren om nieuwe soorten materialen en hulpbronnen te gebruiken die gemakkelijker kunnen worden hergebruikt en gerecycled, zoals biobased en gerecyclede materialen.”

Venla vertelt me ​​dat beleidsmedewerkers van de Nederlandse diplomatieke missies in de Scandinavische en Baltische landen nauw samenwerken bij het voorstellen en formuleren van gemeenschappelijke doelstellingen: “Beleidsmedewerkers voor handel en innovatie komen één keer per maand – via videoconferentie – bijeen om informatie en best practices uit te wisselen. Samen schrijven we jaarlijks een economisch plan voor de hele regio.”

Het Nederlandse team in Helsinki voert momenteel een tweejarig project rond circulaire economie uit – tot 2020 – dat rechtstreeks wordt gefinancierd door het ministerie. “Het doel van het project”, zegt Venla, “is om op alle niveaus – niet alleen privaat maar ook publiek en niet-gouvernementeel – te helpen bij het opbouwen van langdurige samenwerkingsverbanden waarmee nieuwe bedrijfsmodellen kunnen worden geïntroduceerd en in gebruik genomen.

“Nederland wil een internationale hotspot voor de circulaire economie worden. Tijdens 2015-2016, toen we het potentieel aan het onderzoeken waren om samenwerking in deze sector in de Scandinavische en Baltische regio te vergemakkelijken, realiseerden we ons dat Finland het verst gevorderd is op het gebied van beleidsformulering en -uitvoering.”

Een schaalbare wereldwijde markt voor het oprapen

De boodschap van Sitra op WCEF2019, en waarschijnlijk de boodschap van de Nederlandse minister van Milieu, is dat het nu tijd is om over te stappen van het testen van nieuwe technologieën en bedrijfsmodellen naar mainstream worden, opschalen en meetbare maatschappelijke verandering bereiken.

Dit vereist groei-investeringen en de ontwikkeling van de noodzakelijke regelgevende kaders. Venla noemt als voorbeeld dat sommige EU-richtlijnen het moeilijk maken om bepaalde materialen in te kopen die voorheen als afval werden beschouwd, maar daadwerkelijk kunnen worden gebruikt als grondstof in circulaire oplossingen. Ook moeten mogelijk bepaalde beperkingen op het verplaatsen van afval over de landsgrenzen worden opgeheven.

Volgens Sitra is er plaats voor 2000 deelnemers aan het evenement. Op het moment van schrijven hebben zich zo’n 80 deelnemers uit Nederland aangemeld.

Nederland is de op twee na grootste handelspartner van Finland. Beide landen zijn relatief klein, sterk afhankelijk van internationale handel, technologisch geavanceerd en sterk toegewijd aan een transformatie naar een meer circulaire economie.

“Finland en Nederland zijn zeker koplopers”, zegt Venla. “Tegelijkertijd is elk van hen te klein om alle oplossingen te hebben die nodig zijn om de cirkels van de circulaire economie te sluiten. Je hebt partnerschappen nodig in oplossingen die kunnen worden opgeschaald naar wereldwijde markten. Omdat er op dit moment wereldwijde erkenning en belangstelling is voor circulariteit, ligt er een grote kans. De schaalbare markt is direct beschikbaar.”

Textiel tot acht keer recyclen

Twee bedrijven die tonen hoe zo’n samenwerking eruit kan zien, zijn ecologische werkkledingontwerpers Touchpoint Oy uit Helsinki en Dutch aWEARness BV uit Nijmegen, die composietmaterialen maken van gerecycled textiel en plastic. Samen creëerden ze een nieuwe lijn werkkleding en tuinmeubilair voor restaurantketen Hesburger.

In een interview met Business Finland, de Finse innovatie- en internationale groeiversneller, legde Outi Luukko, CEO van Touchpoint, uit hoe textiel met nieuwe technologieën tot acht keer kan worden gerecycled voor nieuwe kleding, waarna het kan worden gebruikt als composietmateriaal, voor bijvoorbeeld in terrasmeubilair.

Ze zei: “TouchPoint was het eerste Scandinavische bedrijf dat de werkkledingsector een circulaire economie-servicemodel bood dat niet alleen nieuwe werkkleding levert, maar ook oud textiel gebruikt of op zijn minst zorgt voor de verwijdering ervan, mogelijk door het te gebruiken om nieuwe materialen te maken.”

Textiel is een van de belangrijkste thema’s die het Nederlandse team promoot tijdens WCEF2019. Nederland speelt een actieve rol in het evenement met vier (co-)hosted side-events. Eén van die sessies is ‘Building a sustainable textile sector – Solutions to development circularity’, georganiseerd samen met brancheorganisatie Finse Textiel en Mode, op woensdag 5 juni in de Allas Sea Pool.

Naar een circulaire EN inclusieve samenleving

Venla zegt: “Veel mensen realiseren zich waarschijnlijk niet dat textiel een van de meest milieubelastende industrieën is. Volgens de Europese Commissie (zoals gerapporteerd door Politico) draagt ​​kleding meer bij aan de wereldwijde klimaatverandering dan luchtvaart en scheepvaart. In Europa gooien we meer dan de helft van onze kleding weg met gemengd huishoudelijk afval, dat vervolgens wordt verbrand of op stortplaatsen wordt gestort.”

Op dinsdag 4 juni vindt in Restaurant Lasipalatsi, in samenwerking met TNO, de Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek, een lunchevent plaats over het afstemmen van circulaire businessmodellen op verdien- en impactmodellen.

Venla: “Het idee waar TNO naar op zoek is, is om geïntegreerde businessmodellen te ontwikkelen die niet alleen bijdragen aan een meer circulaire, maar ook aan een meer inclusieve samenleving.”

Op maandag 3 juni, in Finlandia Hall, is het onderwerp ‘Opschalen van de circulaire economie in steden‘ – het delen van lessen en best practices van acht circulaire economiehubs (‘smart cities’) van over de hele wereld, in een sessie georganiseerd door Holland Circular Hotspot en Circle Economy, een sociale onderneming uit Amsterdam.

“Voor Finland is het nu een heel interessant moment”, zegt Venla, “omdat de nieuwe regeringsformatie aan de gang is. Ik ben best benieuwd hoeveel aandacht er in het nieuwe kabinetsprogramma gaat komen voor de circulaire economie.”

Concurrentie­­vermogen vergt diversiteit en inclusie

Laatste vraag: Is er een goed boek of een andere bron, klassiek of hedendaags, die je zou willen aanbevelen?

Venla: “Een onderwerp dat ik boeiend vind, is de groeiende erkenning dat het bedrijven ten goede komt om mensen met verschillende achtergronden en kwaliteiten in dienst te nemen. Vooral Finse bedrijven zouden meer open moeten staan ​​voor diversiteit. Waarom haalt u die Nederlandse specialist niet in uw internationale marketing- en salesteam binnen? Waarom niet die getalenteerde Nederlandse ingenieur inhuren?

“In Nederland hebben veel bedrijven en organisaties nog overwegend mannen in de meest verantwoordelijke functies. Daar is ruimte voor verbetering! Gebrek aan diversiteit kan een bedreiging worden, een factor die het internationale concurrentievermogen belemmert. Sommige andere delen van de wereld gaan snel vooruit – kijk bijvoorbeeld naar Silicon Valley, waar je tegenwoordig niet zonder diversiteitsbeleid kunt werken.

“Daarom raad ik iedereen die dit leest aan om eens goed naar diversiteit te kijken. Voor Finnen is de website van Inklusiiv een prima startpunt.”

Heidi Lemmetyinen schreef (in het Engels) een beschrijving van Inklusiiv voor Digitalist.

Omdat er nog geen Engelstalige informatie op de website van Inkusiiv staat, heb ik Katja Toropainen om een ​​korte uitleg gevraagd. Dit is haar antwoord: “Inklusiiv is een campagne, uitgegroeid tot een beweging die kennis over diversiteit en inclusie in het werkleven vergroot. De website dient als manifest en databank voor kennis, en we zijn deze momenteel ook aan het vertalen naar het Engels.

“Het doel is om dit belangrijke gesprek hier in Finland eindelijk groots op gang te brengen en voort te zetten. Diversiteit en inclusie zijn goed voor mensen en goed voor het bedrijfsleven. Als we succesverhalen uit het noorden willen, moeten we dit goed aanpakken. We lopen hier in Finland al te lang achter. Het is tijd voor verandering.”